Aklınıza gelen tüm elektronik cihazlar birbirine sinyal yollayarak çalışırlar. Bu sinyallerin yollanma nedeni veri aktarımıdır. Veri aktarımı deyince artık hepimiz aklına kodlarla oluşturulan sayısal veriler geliyor ancak analog olarak adlandırdığımız fiziksel veriler hala bizimle. Dijital olmayan veriler fiziksel formdadır ve süreklidir. Bu açıdan baktığımız zaman dijital olmayan sistemin aslında gerçek hayatın bir yansıması olduğunu görürüz.
Elbette dijital olmayan verilerin fiziksel formda olması demek bunları illa elle tutulur gözle görülür olması demek değildir. Önemli olan cihazların birbirine yolladıkları sinyallerin okunur olmasıdır. Her şeyin dijitale evrilmiş gibi göründüğü günümüz dünyasında bile aslında analog hala bizimle ve dijitalle işbirliği yaparak da olsa hala her yerde karşımıza çıkıyor. Gelin analog ne demek, dijital ile aralarında ne gibi farklar var yakından bakalım.
Analog ne demek?
Temelden başlayalım, analog ne demek?
Pek çok farklı tanım yapmak mümkün olsa da en temel haliyle analog, bir veri paylaşım sistemidir. Bu sistem dahilinde paylaşılan verilen fizikseldir ve bir sinyal olarak iletilirler. Mutlaka elle tutulur gözle görülür olmasına gerek yok. Cihazın içinde ya da başka bir cihazla paylaştığı sinyal ile iletilen verinin fiziksel formda olduğu sistem analogdur.
Analog sistemde sinyaller üzerinden paylaşılan fiziksel veriler süreklidir. Dijital paylaşım ise sınırlıdır. Bu açıdan baktığımız zaman analog sistemin gerçek hayatın bir yansıması olduğunu söylemek mümkün. Analog bir saati düşünürsek akrep, yelkovan ve saat ibresinin sürekli döndüğünü görürüz. Dijital saat ise görevlendirildiği gibi yalnızca belirli rakamları sırayla gösterir.
Dijital Olmayan Cihazlar Nasıl Çalışır?
Dijital olmayan cihazların nasıl çalıştığını benzer iki cihaz olan CD çalar ve plak çalar üzerinden görelim. CD çalar dijital olmayan bir sistem gibi görünse bile aslında CD üzerindeki ikili verileri okur yani dijital bir sinyal aktarımı yapar. Plak çaların ise her halinden dijital olmayan olduğu bellidir çünkü iğne, plak üzerinde bulunan kabartmaları okuyarak sese dönüştürür.
Plak çalar örneğinden de anlaşıldığı üzere analog sistem aslında bugün alışık olduğumuz sinyaller üzerinden yapılan veri paylaşım sisteminin fiziksel halidir. Dijital olmayan sistemi yalnızca cihaz olarak düşünmemek lazım. İnsan tarafından yapılan işlemler de dijital olmayan olarak kabul edilir. Örneğin bir dilekçeyi elle doldurup o kağıdı görevliye teslim etmek de analog bir sistemdir.
Analog şekilde çalışan bazı cihaz örnekleri:
- Hoparlör
- Tüplü televizyon
- Sabit telefonlar
- Ses bantları
- Eski tip fotokopi makineleri
- Eski tip fotoğraf makineleri
- Eski tip voltmetre
- Eski tip ampermetre
- Eski tip Watt Metre
- Ambulans itfaiye aracı benzeri sirenler
- Eski tip saatler
- Tavan pervanesi
- Eski tip bilgisayarlar
- Ses amplifikatörü
- Termostat
- Gerinim ölçer
- Anten
Bugün herkesin bildiği ve hala bazılarını kullanmakta olduğu en bilinen analog cihaz örneklerinden bazıları bu şekilde. Eğer bu listedeki cihazlar arasından en azından birini gördüyseniz ve kullandıysanız dijital olmayan çalışma sisteminin ne olduğunu az çok biliyorsunuz demektir.
Tüm dijital olmayan cihazlar sinyaller üzerinden paylaştıkları verileri analog şekilde aktarır ve okurlar. Sonuç olarak bildiğimiz tüm cihazlardakine benzer bir sinyal aktarımı yaparlar ancak elbette dijital kadar akıcı bir paylaşım olmadığı için dijital olmayan cihazların sorun çıkarma potansiyeli oldukça yüksektir. Yine de bazen dijital sistemlerden çok daha sağlam çalıştıklarını kabul etmek gerekiyor.
Aradaki farklar:
Dijital olmayan ve dijital sistemler arasında göze çarpan en temel fark, verilerin kaydedilme ve iletilme şeklidir. Dijital olmayan sistemde veriler oldukları gibi kaydedilir ve aynı şekilde iletilir. Ancak dijital sistemdeki kayıtlar ikili formattadır. Dijital sistemin ikili kayıt şekli nedeniyle bu veriler üzerinde işlem yapmak çok daha kolaydır.
Hepimizin bildiği gibi dijital sistemde aktarım yapmak son derece kolaydır. Ancak analog sistemde bu aktarım çok ama çok sınırlı durumdadır. Bu durum sistemlerin doğası gereği normaldir. Birinin kaydetme sisteminin fiziksel, diğerinin ise sayısal olduğunu unutmamak gerekiyor.
Ses ve video konusunda ayrı bir başlık bile açılabilir çünkü bildiğimiz gibi ses ve video hem analog hem de dijital olarak kaydedilebiliyor. Ancak bir noktada konu iletim yöntemine geliyor. Yine doğası gereği dijital olmayan sistemde iletim mümkün olsa bile oldukça yavaş olacağı için gecikmelere neden olmaktadır. Dijitalde ise yaşanan gecikme fark edilmeyecek kadar az olabilir. Bu nedenle dijitalin en ilkel zamanlarında bile canlı yayınlar sırasında sinyaller üzerinden veri iletimi dijital sistem üzerinden yapılmıştır.
Düşünülenin aksine dijital olmayan, yerini dijital sisteme bırakmamıştır. Evet, dijital çok daha yaygındır ancak hala pek çok özelliği nedeniyle analog sistem tercih edilen sayısız alan vardır. Öncelikle analog sistem daha ucuzdur, bir araya getirilerek yapılması kolaydır ve pek çok farklı teknoloji ürünü ile gerekli bağlantılar sağlandığı zaman sorunsuzca çalışmaktadır. Bu nedenle uzak gelecekte bile analog sistemlerin hala bizimle olacağı düşünülüyor.
Peki Hangisi daha iyi?
Elbette dijital olmayan mı yoksa dijital mi daha iyi sorusunu kişisel zevkler yerine teknik açıdan değerlendirmek daha doğru olacaktır. Çünkü plak çaların sesini daha çok seviyorsanız dijital müzik kötü diyemezsiniz ya da analog saat kullanmayı seviyorsanız bırakın dijitali akıllı saate kötü demek mümkün değildir.
Dijital olmayan sistemde veriler tam biçimde fiziksel olarak sürekli olacak şekilde kaydedilir. Bir ses ya da video parçasını düşünürsek elimizdeki dijital olmayan kayıtta söz konusu verinin tam hali bulunmaktadır. Dijital sistemde ise bu durum biraz daha esnektir.
Dijital sistemde veriler sayısal olarak ikili sistemde kaydedilir ve bu nedenle oldukça esnektir. Kaydedilen dijital veriler pek çok farklı şekilde görüntülenebilirler ve üzerinde işlem yapmak çok daha kolaydır. Dijital olmayan veriler dijitale, dijital veriler de dijital olmayan veriye dönüştürülebilir. Yani hangisi iyisi sorusunun yanıtı size ne lazım sorusunun yanıtında gizli.
Yerini yavaş yavaş dijitale bıraksa bile yine de hala hayatımızda olan analog ne demek sorusunu yanıtlayarak bu sistemin çalışma prensibini örnekler üzerinden açıkladık.
