Bu sitede daha önce gerek Android cihazınızda olsun gerek bilgisayarınızda olsun gerekse SD kartınızda olsun silinen dosyaları geri getirmekten bolca bahsetmiştik. Bu yazılarımızı yazarken bizim de birçoğunuz gibi aklımıza şu soru geldi: Silinen dosyaları geri getirebiliyorsak bunlar gerçekten silinmiş oluyor mu?
Eğer geri getirebiliyorsak bu dosyalar gerçekten silinmiş olmuyor demektir. ‘Peki bu durumda silme işlemi uyguladığımız dosyaların akıbeti ne oluyor?’ diye merak etmiş olabilirsiniz, biz de ettik. Bu konuyu teknik terimlere çok fazla bulaşmadan basitçe anlattık.
Önce bir şeyi anlamamız lazım: Veriler bilgisayarlarımızda nasıl depolanıyor?
Normalde bilgisayarımızdan bir veriyi sildiğimiz zaman çöp kutusuna taşınır. Eğer 30 gün boyunca çöp kutusunu temizlemezseniz oradaki veriler otomatik olarak silinir. Peki bu işlem gerçekleştiği zaman dosyalar tamamen ortadan kayıp mı oluyor? Bu soruyu cevaplayabilmek için önce veriler bilgisayarlarımızda nasıl depolanıyor, onu anlamamız gerekiyor.
Bilgisayarlarımızda uçucu (RAM) ve yardımcı (ROM) hafıza olmak üzere iki adet hafıza çeşidi bulunuyor. Bunlardan uçucu hafıza, adı üstünde kısa süreli cihazınızda tutulan verilerdir. Bilgisayarınızın güç kaynağına giden elektriği kestiğiniz anda RAM’de tutulan veriler ortadan kaybolur.
ROM dediğimiz şey ise bir USB, DVD veya HDD gibi depolama birimleridir. Bunlar, kullanıcının verilerinin büyük bölümünü depolayabileceği birer bellek biçimleridirler. Çoğu ROM, içerisinde ferro manyetik elementler barındırır ve bir ferro manyetik element, içinde dağınık manyetik kutuplar içerir.
Veriler, belleğe manyetik dipollerin belirli bir oryantasyonda manyetize edilmesiyle depolanır. Bu sayede bilgisayar, kullanıcının ihtiyaç duyduğu her zaman bu kalıcı verileri kullanıcıya gösterebilir.
Gelelim asıl soruya: Bir dosyayı sildiğimiz zaman ne olur?
Tahmin ettiğinizin aksine bir veri, sildiğiniz zaman ortadan kaybolmaz. Bunu en basit haliyle anlatabilmemiz için PlayStation 2 döneminden örnek verebiliriz. PlayStation 2’nin efsane Memory Card’larını hatırlıyorsunuz değil mi?
Bu Memory Card’ların boyutu en fazla 128 MB olabiliyordu ancak birçoğumuz sadece 8 MB’lık Memory Card’lar ile yetinmek zorunda kalıyordu. Bu durumda oyunlardaki ilerlememizi kaydedebilmek için çoğu zaman çoktan oynayıp bitirdiğimiz oyunların kayıtlarının üzerine yazıyorduk.
Dijital bir cihazda bir dosyayı ‘sildiğiniz’ zaman tam olarak bu olay yaşanıyor. Windows, sabit sürücüde bulunan tüm dosyaların kaydını tutar. Bu kayıt işlemi ise “işaretçiler” olarak bilinen araçların yardımıyla yapılır. Sabit diskteki her dosya veya klasör, Windows’a belirli bir dosyanın sabit diskte nerede bulunduğunu bildiren bir işaretçiye sahiptir.
Bir dosyayı çöp kutusuna gönderip çöp kutusunu temizlediğinizde Windows, işaretçiyi kaldırır ve dosya konumu durumunu ‘kullanılabilir’ olarak değiştirir. İşletim sisteminde dosya artık sabit sürücüde bulunmuyor olarak görünür ve dosyayı içeren sektör boş alan olarak kabul edilir. Yeni dosyalar ise bu eski verilerin kapladığı alan üzerine yazılır.
Peki o zaman silinen dosyaları nasıl kurtarabiliyoruz?
Aslında bu sorunun cevabı çok basit. Bahsettiğimiz gibi Windows, bir dosyayı sildiğiniz zaman onu hala bellekte tutmaya devam ediyor, kapladığı yeri boş alan olarak gösteriyor. Tabii bu durum sadece üzerine yeni bir dosya yazılana kadar geçerli oluyor.
Eğer Windows, sildiğiniz dosyanın üzerine yeni bir veri yazmamışsa sildiğiniz dosyaları kolayca geri getirebiliyorsunuz. Hatta bu yüzden birçok veri kurtarma programı sadece son zamanlarda sildiğiniz dosyaları tam haliyle sıkıntısız bir şekilde geri getirebiliyor.
Yani özetleyecek olursak; uçucu bellek (RAM) harici diğer kalıcı ve yardımcı depolama birimleri (ROM’lar), bir veri kaydettiğinde bunu manyetik olarak diske işlediği için silindiği zaman sihirli bir şekilde veriyi ortadan kaybetmez. Bunun yerine o verinin kapladığı alanı boş sayar ve yeni verileri üzerine yazar.
Böylelikle de özellikle yakın zamanda sildiğiniz dosyaları geri getirebilme şansınız olur.
