İlk günden bu yana en çok tartışılan yatırım araçları arasında yer alan kripto para birimleri, tarihinin en sallantılı dönemlerinden birini geçiriyor. Başta Bitcoin olmak üzere piyasadaki tüm kripto para birimleri eşi benzeri görülmemiş seviyede ‘çöküş’ yaşıyor. Düşüşün ne zaman sona ereceği ise kestirilemiyor. Peki ne oldu da piyasalar bu hale geldi? Gelin kripto para piyasalarındaki son duruma, yaşananlar, detaylara ve bundan sonrası için tahminlere hep birlikte yakından bakalım.
Aslına bakacak olursak Bitcoin hala oldukça yüksek sayılabilecek bir seviyede. Coinmarketcap‘ten aldığımız verilere göre kripto para birimi, an itibarıyla 28 bin doların üzerinde seyrediyor. Neticede bugün başka hiçbir yatırım aracını birim olarak bu kadar yüksek bir bedelle satın alamazsınız. Ancak büyük resme, yani uzun vadedeki duruma baktığımızda Bitcoin‘deki düşüşün yenilir yutulur seviyede olmadığını görebiliyoruz. Gelin Bitcoin‘in 2021 yılından beri nasıl bir resim çizdiğine hep birlikte bakalım.
Kasım 2021’de Bitcoin İçin 70 Bin Dolarları Tartışıyorduk
Bitcoin, 2020’nin son gününde 29 bin dolar seviyelerinden işlem görüyordu. 2021 yılı ise piyasalar için oldukça hareketliydi. Hatta Kasım 2021’e geldiğimizde 70 bin dolarları konuşmaya başlamıştık. Ancak şimdilerde durum tam tersine dönmüş durumda. Bu makalenin yazıldığı tarih ve saat itibarıyla Bitcoin, 28 bin 350 dolardan işlem görüyor.
Yani 31 Aralık 2020’de 1 Bitcoin alan bir kişi, parasını önce 2,4 katına çıkardı, sonra da bu parayı kaybetti. Hatta an itibarıyla bu ‘hayali yatırımcı’ zarar etmiş durumda. Elbette bu durum altcoinlerin tümünde geçerli oldu. Peki her şey güzel giderken işler nasıl tersine döndü?
Aslında Perşembenin Gelişi Çarşambadan Belliydi
COVID-19 salgını, tüm dünyayı ekonomik anlamda etkiledi. Sokağa çıkma yasakları nedeniyle yaşanan küçülmeler, işletmelerin zarar edip kapanma noktasına gelmeleri, tedarik zincirlerindeki aksaklıklar… İşte tüm bunlar hükümetleri zora soktu. Hatta ‘süper güç‘ olan ABD bile bu süreçte rekor enflasyon açıkladı.
Küresel anlamda bu denli büyük çaplı sorunlar yaşanıyorken kripto para piyasalarında her şeyin yolunda gitmesi pek de mümkün değildi. Evet, Bitcoin‘in merkeziyetsiz yapısı pandemi, enflasyon rakamları ve krizlerden etkilenmiyordu ancak piyasaları belirleyenler de bunlardan etkilenen insanlardı. Yani aslında perşembenin gelişi çarşambadan belliydi…
Hükümetler, COVID-19‘un başlarında vatandaşları için destek paketleri açıkladılar. Pek çok analist, kripto para piyasalarındaki yükselişi önce buna bağladı. Hakim görüş, insanların ceplerinde para varken aldığı desteğin kripto paralara aktığı yönündeydi. Bu ilk bakıldığında kulağa mantıklı gelen bir tahmindi çünkü kripto para piyasalarındaki toplam paranın büyüklüğü, 2021’in sonlarına doğru 3 trilyon dolara ulaşmıştı. Yani piyasaya oluk oluk para akıyor, akan para Bitcoin‘e ve diğer tüm kripto para birimlerini uçuruyordu.
Güvenli Liman Konusu ve Artan Faizler
Kripto paralar, piyasaya sürüldükleri ilk günlerinden beri analistler tarafından ‘riskli’ olarak kabul ediliyor. Bunun en büyük nedeniyse kripto paraların herhangi bir merkeze bağlı olmaması. Ayrıca herhangi bir ülkenin para biriminin durumu da kripto paralar için önemli değil. Bu durum, yatırımcıların gözünü her zaman korkutmuştu.
Öyle ki pek çok kişi, kripto paraları “güvenilmez” olarak nitelendiriyordu. Altın, gümüş ve hatta petrol gibi geleneksel, ‘güvenli liman’ olarak kabul edilen yatırım araçları varken teknolojik para birimlerine yatırım yapmak pek çok ekonomiste göre çılgıncaydı. Hal böyle olunca da kripto para piyasalarında yatırım yapan özellikle de küçük ve orta çaplı yatırımcılar, kaçmak için fırsat kolluyorlardı.
Ülkelerin faiz artırım kararları, güvenli liman arayan yatırımcılar tarafından paranın çekilmesi ve haliyle Bitcoin‘in değersizleşmesi için oldukça yeterli bir fırsat olarak görüldü. Ancak tek neden bu değildi.
Balina Vurgunları ve Dolandırıcılık Olayları
Kripto para piyasalarının denetlenemeyen ve merkeziyetsiz yapıları, en çok da “balina” olarak isimlendirilen büyük yatırımcıların iştahını kabarttı. Öyle ki kripto para birimleri ilk çıktıkları günden beri var olan balinalar, piyasaların ‘ayarları’ ile diledikleri gibi oynayabiliyorlar. Kimi zaman satış, kimi zaman alış baskıları kuran balinalar, sürpriz hamleleri ile küçük yatırımcıları deyim yerindeyse canlarından bezdirdiler.
Hatta bugün kripto paralar ile ilgili paylaşımlar yapan sosyal medya hesaplarına girip bakarsanız, bu durumun kripto fenomenleri bile yıldırdığını görebilirsiniz. Elbette işin bir de dolandırıcılık boyutu var. Kripto paraların yaygınlaşması ile sayısız vurgun olayı yaşandı. Kimi zamansa borsaların yatırımcılardan topladığı parayla yok olduğuna şahitlik ettik. İşte bu iki neden de zaten güvenilirliği sorgulanan Bitcoin’i iyice tartışmaya açtı.
Bu arada, geleneksel finans savunucularının piyasalara yaydıkları olumsuz haberleri de es geçmemek lazım. Onlara göre hem Bitcoin hem de diğer kripto para birimleri dolandırıcılıktan ibaretti. Temelde bu doğru değildi çünkü çoğu kripto para biriminin arkasında belli bir proje vardı.
Ancak dijital finans sisteminin geleneksel finans sisteminin önüne geçeceği ve yeni bir dünya düzeni kurulacağı söylentileri, olumsuz haberlerin sürekli olarak pompalanmasına neden oldu. Bunlar yaşanırken küçük yatırımcılar ya parasını kaybettiğinden ya da stresi kaldıramadığından ‘güvenli limanlara’ yöneliyordu. Bu da Bitcoin için düşüş anlamına geliyordu…
2022’nin Başından Beri Bir İnip Bir Çıkan Piyasalar Terra (LUNA) ve TerraUSD (UST) Kriziyle Adeta Çöktü
Buraya kadar anlattığımız her şey Bitcoin ve diğer kripto para birimlerinin düşüş trendine girmesi hakkındaydı. 2022 yılına 47 bin dolar seviyelerinde giren Bitcoin, bir ileri iki geri hareketlerle sallana sallana düştü. Küçük ve orta ölçekli yatırımcılar ile pek çok kripto para fenomeni bu düşüş sürecinin sona ermesini beklerken, hiç kimsenin beklemediği bir olay yaşandı.
Dolara endeksli bir stabil kripto para olan TerraUSD (UST), iddialara göre bir ‘operasyona’ kurban gitti. Fiyatı her zaman 1 dolara yakın olması gereken UST, geçtiğimiz gün 0,2 dolar seviyelerine kadar indi. Dolara endeksli bir kripto para biriminin bile böyle değer kaybetmiş olması, piyasaların “çöküşünü” tetikleyen bir diğer etkendi. Tam da burada milyonlarca yatırımcının kaçırdığı bir nokta daha bulunuyor:
Piyasada pek çok farklı stabil coin var. Örneğin Tether (USDT) ve USD Coin (USD). Bu kripto para birimlerinin arkasındaki projeler, kripto paraları sabit tutabilmek adına doğrudan dolar rezervi tutuyorlar. Bu, sabit değer için tam olarak gerçek güvenlik anlamına geliyor. UST‘de ise farklı bir durum söz konusu.
Bu kripto para biriminin arkasındaki ekip, aynı zamanda Terra ağındaki bir altcoin olan LUNA‘yı da destekliyor. Yani LUNA ile UST kardeş ve birlikte çalışıyorlar. UST‘nin 1 dolar civarında tutulabilmesi için belli bir algoritma ile LUNA alım satımları, bazen de yakımları yapılıyordu.
Yaşananların “operasyon” olarak nitelendirilmesinin sebebi de tam olarak bu. UST‘yi 1 dolarda tutmaya yarayan algoritmanın tabiri caizse “alt edilmesi“, Terra adına işleri alt üst etti. Hem LUNA ve UST‘nin ardındaki ekibin Bitcoin satması hem yatırımcının telaş yapması hem de ABD Hazine Bakanı gibi isimlerden gelen olumsuz açıklamalar, önce Terra‘yı sonrada tüm piyasayı bugünkü noktaya getirmiş oldu…
Yatırımcıyı Ne Bekliyor?
Şu an herkesin merak ettiği soru, gelecekte piyasayı ne ya da nelerin beklediği. Bu noktada somut hiçbir bilgi yok diyebiliriz. Kripto para fenomenlerinin yaptığı açıklamalara göz attığımızda, bir fikir ayrılığının söz konusu olduğunu görüyoruz. Kimileri piyasaların toparlayacağını düşünürken kimileri ise düşüş trendinin derinleşeceğini, bugünlerin iyi günler olduğunu söylüyor.
Kimilerine göre ise hem Bitcoin hem de diğer kripto para birimleri, tarihin en iyi alım fırsatını veriyor ve bu fırsatın kaçırılmaması gerekiyor. Teknik analizin ve tahminlerin ters köse olduğu bu koşullarda neler olacağını hep birlikte izleyip göreceğiz…
Bu içerik bir yatırım tavsiyesi değildir…
